Nizio to też zwycięzca konkursu na projekt wrocławskiego Muzeum Współczesnego. Dzięki jego pomysłom Gross-Rosen może się stać najbardziej unikatową placówką muzealno-edukacyjną w naszej części Europy. Planowana jest wspólna promocja z innymi obiektami związanymi z tajemnicami II wojny światowej na Dolnym Śląsku, a więc z Zamkiem Książ i Kompleksem Riese w Górach Sowich.
- Ostrożne szacunki przewidują, że łączna realizacja obu etapów przedsięwzięcia, a zwłaszcza jego druga część, mają szansę przyciągnąć do Muzeum Gross-Rosen dodatkowo około stu tysięcy zwiedzających. Miałoby to ogromny wpływ na pobudzenie gospodarcze rejonu Wzgórz Strzegomskich – mówi Aleksandra Wolska, kierownik działu zarządzania inwestycjami Muzeum Gross-Rosen.
W części oświęcimskiej obozu po wykarczowaniu lasu odsłonięte zostały pozostałości stojących tam niegdyś budynków obozowych. Przeprowadzone zostały tu prace archeologiczne, a znaleziska, które pochodzą z czasów II wojny światowej, będą wyeksponowane w gablotach. Na terenie byłego obozu ma zostać również zrekonstruowany jeden z baraków i wieża wartownicza, która jednocześnie będzie punktem widokowym. Projekt zakłada budowę monumentalnych schodów i wysokiej na 30 metrów metalowej ściany, a także drogi pamięci z wyrytymi nazwiskami pomordowanych. W historycznej części obozu na wodzie będzie płonął granitowy znicz.
Projekt Kamienne Piekło KL Gross-Rosen I jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz budżetu Samorządu Województwa Dolnośląskiego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego na lata 2007-2013. Całkowita wartość projektu to 10 mln zł, z Unii Europejskiej pozyskano 5 mln zł, budżet państwa dał 4,9 mln zł, a województwo – 100 tys. zł. Dzięki temu powstały trzy nowe miejsca pracy, a turystów do Gross-Rosen przybywa o 15 proc. więcej niż przed realizacją projektu.
Aby drugi etap uzyskał finansowanie, rozpoczęto społeczną akcję zbierania podpisów pod petycją do Minister Rozwoju Regionalnego, Elżbiety Bieńkowskiej oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Bogdana Zdrojewskiego o przeniesienie projektu Kamienne Piekło KL Gross-Rosen II – projekt Pomnika Zagłady w Muzeum Gross-Rosen z listy rezerwowej na listę podstawową Programu Infrastruktura i Środowisko. To pozwoliłoby na przystąpienie do wykonania w rzeźbiarsko-architektonicznej kompozycji w historycznym, poobozowym kamieniołomie. Uczestnicy wczorajszej konferencji inaugurującej promocję pierwszego etapu złożyli swoje podpisy pod listami poparcia. Wszyscy, którzy chcą swoim głosem wesprzeć projekt Kamienne Piekło KL Gross-Rosen II mogą to zrobić bezpośrednio w Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy, w punkcie informacji turystycznej w Świdnicy lub na specjalnym formularzu elektronicznym na stronie www.gross-rosen.pl.
***
Obóz Gross-Rosen powstał w sierpniu 1940 roku jako filia KL Sachsenhausen, zginęło tu 40 tys. więźniów. Arbeitslager Gross-Rosen w pierwszych dwóch latach istnienia był małym obozem nastawionym na obsługę kamieniołomu, mordercza praca sprawiła, że był to jeden z najcięższych obozów koncentracyjnych. W 1944 roku obóz został rozbudowany, powstały jego filie na terenie Dolnego Śląska, Sudetów i Ziemi Lubuskiej.
Więźniami Gross-Rosen byli Polacy, sowieccy jeńcy wojenni, a także członkowie ruchu oporu z Francji i innych krajów zachodniej Europy oraz Żydzi. Ginęli oni z wyczerpania pracą, na skutek chorób, a także z wycieńczenia i wygłodzenia lub z rąk strażników i więźniów funkcyjnych. W lutym 1945 roku w morderczym marszu śmierci ewakuującym więźniów zginęły tysiące ludzi. Przez obóz przeszło 125 tys. więźniów.
