Międzynarodowy Dzień Mediacji obchodzony jest na świecie od 2005 r. To święto przypada na każdy trzeci czwartek października. Zainicjowane zostało przez Association for Conflict Resolution (Amerykańskie Stowarzyszenie Profesjonalistów w Rozwiązywaniu Konfliktów). Międzynarodowy Dzień Mediacji to okazja do promowania mediacji w Polsce. I okazuje się, że taka promocja jest bardzo potrzebna, bo mediacja jest niezwykle rzadko wykorzystywanym sposobem rozwiązywania konfliktów.
Polska jako państwo unijne jest zobowiązana do posiadania w swoim systemie karnym instytucji mediacji. Mediacja to próba doprowadzenia do ugodowego rozwiązania konfliktu karnego na drodze dobrowolnych negocjacji prowadzonych przy udziale trzeciej osoby, neutralnej wobec stron i ich konfliktu, czyli mediatora. Niezwykle ważne jest to, że ugoda musi satysfakcjonować obie strony konfliktu.
Co daje mediacja ofierze? Przede wszystkim stwarza możliwość uzyskania przez nią szybkiej rekompensaty od sprawcy. Mediacja – inaczej niż formalny proces karny – daje stronom okazję do okazania swoich odczuć i emocji, poznania wzajemnych racji i przyczyn zaistniałej sytuacji. Dzięki pracy z mediatorem strony konfliktu mogą wiele spraw sobie uświadomić. Ofiara może zrozumieć, dlaczego stała się przedmiotem ataku przestępnego, co osłabi jej traumę i poczucie zagrożenia. A sprawca, być może, uświadomi sobie, że istotnie komuś wyrządził krzywdę, którą teraz musi naprawić. Sprawca dzięki mediacji może też w niektórych przypadkach uniknąć kary pozbawienia wolności. Dzięki temu społeczeństwo będzie ponosiło mniejsze koszty, jeśli chodzi o utrzymanie więźniów. A dodatkowo mediacja może spowodować uwolnienie systemu sprawiedliwości od zajmowania się niektórymi przestępstwami, dzięki czemu mógłby on koncentrować się na tych najgroźniejszych z przestępstw.
Mediacja może się więc okazać korzystna przy rozwiązaniu wielu spraw. Dlaczego więc nie wczoraj nie było chętnych na porady? Według prokuratora Mariusza Dudkowskiego z Prokuratury Rejonowej w Świdnicy, który dyżurował w czwartek, to dlatego, że ludzie nie znają instytucji mediacji. Dzień mediacji został zorganizowany po raz pierwszy. Inaczej jest w przypadku dnia pokrzywdzonych, który był już siedmiokrotnie organizowany. Na ten dzień przychodzi coraz więcej osób do prokuratury po porady.
A warto dowiedzieć się czegoś o mediacji. Rozmowy miedzy stronami prowadzi mediator, a więc osoba lub instytucja, która jest bezstronna. Lista mediatorów jest prowadzona przez prezesa sądu okręgowego. Bezstronny mediator jest gwarantem, że pomiędzy stronami zostanie zachowana swego rodzaju równowaga sił oraz że w pełni będą przestrzegane ich prawa i chroniona godność.
Nie wszystkie sprawy mogą być rozwiązane za pomocą mediacji. Dotyczy to zwłaszcza wszystkich czynów wymierzonych w pokrzywdzonych małoletnich, z molestowaniem seksualnym na czele, jak również przemocy domowej. Jakie sprawy można z powodzeniem rozwiązać dzięki mediacji? Między innymi sprawy związane z przestępstwami z zakresu ruchu drogowego, gróźb, pobicia, bójek. Warunkiem przeprowadzenia mediacji jest świadoma niewymuszona zgoda obu stron. Mediacja ma służyć przede wszystkim ofierze przestępstwa, ale może też przynieść korzyści sprawcy.
Jeśli mediacja nie zakończy się powodzeniem, to i tak jej wynik jest brany pod uwagę, jeśli chodzi o sposób zakończenia postępowania karnego. A postępowanie mediacyjne zawsze w jakiś sposób znajduje zakończenie w postępowaniu prokuratorskim. Może się zakończyć ugodą i umorzeniem postępowania na etapie postępowania przygotowawczego lub warunkowym umorzeniem postępowania z okresem próby. Może też zostać zakończone aktem oskarżenia.
