Boże Narodzenie, zwane inaczej według polskiej tradycji Godnymi Świętami, Świętymi Wieczorami lub Koladką rozpoczyna się wieczerzą wigilijną 24 grudnia, a kończy 6 stycznia świętem Trzech Króli. Jest to uroczysta pamiątka narodzenia Jezusa Chrystusa 25 grudnia, świętowana od IV wieku przez Kościół.
Przed pojawieniem się na niebie pierwszej gwiazdy w Wigilię Bożego Narodzenia należało odłożyć wszelkie prace domowe, a szczególnie tkanie, szycie i przędzenie, gdyż, jak mówi zwyczaj, związane są te czynności z demonami wody, które mogłyby zakłócić wigilijne świętowanie. Wierzono, że w wigilijny wieczór woda w rzekach i potokach przemienia się w wino i miód, zakwita kwiat paproci (tak jak w noc świętojańską), a także inne kwiaty i drzewa owocowe. Tego dnia oczekiwano również na dusze zmarłych, dlatego należało zachować względnie przyzwoitą ciszę oraz dmuchnąć na krzesło zanim się zasiadło do stołu, bo mogła tam już siedzieć dusza. Do dziś wspomina się przekonanie, że tego wieczoru miały przemówić do nas zwierzęta, ale nie wolno ich pod żadnym pozorem podsłuchiwać, jak głosi tradycja.
Bardziej znane są obyczaje pozostawiania wolnego miejsca przy stole, dzielenia się opłatkiem, śpiewania kolęd, dwunastu potraw na wigilijnym stole, sianka schowanego pod obrusem. Nikt nie zapomina też o obdarowywaniu się prezentami leżącymi wcześniej pod choinką. O północy rodziny wybierają się na pasterkę do kościołów by świętować narodzenie Chrystusa. Każdy ze zwyczajów ma swoje korzenie w kulturze staropolskiej i ciekawe wytłumaczenie leżące gdzieś głęboko w czasami prymitywnych, wierzeniach ludowych.
Dzisiaj święta Bożego Narodzenia uległy częściowemu zeświecczeniu- wartości, które, według kościoła, powinny być akcentowane i przyczyny świątecznej radości nieco się zmieniły. Pierwsze skojarzenie z Bożym Narodzeniem to już nie dawne Betlejem z Dzieciątkiem Jezus, ale drogie prezenty, na które czekamy. Dla 51% Polaków Boże Narodzenie to święto rodzinne, a dla 29%- religijne. Inny sondaż pokazuje, że dla 67% ankietowanych Boże Narodzenie to najważniejsze święto w roku. Jak udowadnia Instytut Badań Opinii RMF, większość, czyli 44% osób życzenia składa poprzez wiadomość SMS lub MMS. A na pytanie, co się robi w czasie Bożego Narodzenia, pięcioletni Grześ odpowiada: „W święta najważniejsze są prezenty od Mikołaja. Mikołaj jeździ sankami. Pada śnieg a Mikołaj przyjeżdża reniferami, przywozi prezenty dla dzieci wszystkich, ma duży worek.”, a jego rówieśniczka Klaudia dodaje: „W moim domu to babcia zawsze dużo jedzenia rozstawia w dużym pokoju. Mama stroi dom. W balony albo wstążeczki i łańcuchy. A tata zawiesza lampki na balkonie. I wszystko się świeci.”
Pojęcie bożonarodzeniowego świętowania z całą pewnością się zmieniło na przestrzeni wieków. Czy to dobrze, czy źle niech pozostanie do oceny naszym sumieniom. Rzeczą, która jednak nie uległa zmianie jest wyjątkowość i powaga tych dni oraz poprzedzające je oczekiwanie.
