Wystawę „Od lunety Galileusza do teleskopów kosmicznych” zorganizowana przez Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego będzie można w Świdnicy podziwiać od 2 lutego do 3 kwietnia.
- Autor wystawy, doktor Maciej Kluza, przedstawił ewolucję lunety, jako jednego z najważniejszych przyrządów naukowych w dziejach - opowiada dr Radosław Skoron ze świdnickiego muzeum. - Ekspozycja była jednym z najważniejszych wydarzeń w Międzynarodowym Roku Astronomii (2009) w Polsce i uzyskała nominację do prestiżowej nagrody SYBILLA przyznawanej przez Ministerstwo Sztuki i Dziedzictwa Narodowego.
Wystawa składa się z pięciu działów: „Zanim wynaleziono lunetę”, „Pierwsze lunety, pierwsze teleskopy”, „Pierwsze lunety w Polsce”, „Od obserwacji do pomiarów” oraz „Teleskopy XXI wieku”.
- Luneta wynaleziona została w Holandii, jednak nazwisko jej wynalazcy nie jest znane - mówi dr Skowron. - Rozwój i popularność zawdzięcza Galileuszowi (1564-1642), który latem 1609 zbudował własną lunetę i rozpoczął obserwacje nieba. Ich wyniki, w tym odkrycie satelitów Jowisza, oraz ogłoszone w 1610 w dziele zatytułowanym „Sidereus Nuncius” wnioski wyciągnięte na ich podstawie na zawsze zmieniły oblicze astronomii. Luneta była pierwszym przyrządem w dziejach nauki, który pozwolił na obserwację rzeczy nie poddających się bezpośredniemu poznaniu zmysłowemu. Lunety typu Galileusza w połowie XVII wieku zastąpione zostały przez instrumenty typu Keplera, zaś pod koniec tego stulecia skonstruowano pierwsze teleskopy zwierciadłowe. Na wystawie został szczególnie podkreślony wpływ na rozwój astronomii, jaki wynikał z prac i obserwacji Jana Heweliusza z Gdańska, Karola Malaperta z Kalisza, Wojciecha Strażyca z Krakowa, Krzysztofa Scheinera z Nysy i Marii Kunic ze Świdnicy.
Na wystawie, dzięki zarówno materiałowi ikonograficznemu, jak i eksponatom oraz modelom (teleskop Hubbla) można będzie prześledzić rozwój obserwacji astronomicznych dokonywanych w oparciu o proste, przeziernikowe instrumenty, następnie lunety i teleskopy umieszczane w przestrzeni kosmicznej. Wśród akcesoriów astronomicznych można zobaczyć astrolabium, triquetrum, proste lunety, a także bardziej zaawansowane teleskopy z mikrometrem, kamery fotograficzne i CCD, fotometry oraz spektroskopy. Znajdujące się na wystawie grafiki i historyczne eksponaty, pochodzące ze zbiorów Collegium Maius oraz Muzeum w Nysie, umożliwiają prześledzenie postępu w obserwacji kosmosu w ciągu minionych ponad 400 lat. Ekspozycja jest interaktywna, ponieważ zwiedzający mogą dokonać obserwacji przez teleskopy, a także - wykorzystując instrukcje - samodzielnie zbudować lunetę typu Galileusza lub Keplera.
