To właśnie on w 1867 roku kupił dla swojej rodziny majątek ziemski w Krzyżowej, gdzie w latach II wojny światowej jego potomek (prawnuk jego rodzonego brata) Helmuth James von Moltke miał zorganizować konspirację przeciwko Hitlerowi - Krąg z Krzyżowej.
Wszystko za sprawą fonografu firmy Edison.
- To jest niesamowita wiadomość! - nie ukrywa emocji Annemarie Franke, dyrektor Fundacji „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego. - Te nagrania są bezcenne historycznie, także w wymiarze naukowo-technicznym. Z Wystawy Światowej w Paryżu pan Wangemann z firmy Edison przyjechał specjalnie do Krzyżowej z całym sprzętem, aby nagrać głos feldmarszałka - to pokazuje, jak bardzo Helmuth Karl Bernhard von Moltke był popularną i znaną osobą. A wraz z nim jego rezydencja na Dolnym Śląsku - Kreisau, Krzyżowa.
Zapisy dźwięku z fonografu, na których wyraźnie słychać wypowiedzi także kanclerza Ottona von Bismarka, pochodzą z 1889 i 1890 roku. 11 września 1957 roku w Bibliotece Thomasa Alva Edisona odnaleziona została drewniana skrzynia ze starymi cylindrami z fonografu. Do 2005 roku cylindry leżały zapomniane w archiwum. Od tego momentu rozpoczęły się prace amerykańskich naukowców nad rozszyfrowaniem materiału dźwiękowego. Z pomocą Stephana Puille, niemieckiego inżyniera i archeologa dźwięku, udało się przetranskrybować materiał i nie ma wątpliwości: informacje zawarte na edisonowskich cylindrach pokrywają się z tymi z gazet z tamtych czasów.
Głos hrabiego von Moltke został nagrany na 4 cylindrach. Nagrań tych dokonał asystent Edisona, Adelbert Theodor Edward Wangemann 21 października 1889 roku w posiadłości hrabiego w Krzyżowej. Naukowcom udało się odnaleźć 2 cylindry, na których wyraźnie słychać głos hrabiego, który cytuje „Fausta” Goethego oraz Shakespeare'a.
Na innych edisonowskich cylindrach naukowcy odkryli również głos „żelaznego kanclerza”, Ottona von Bismarka, nagrany w jego posiadłości w Friedrichsruh. Z zapisów wynika, że wyrecytował on fragmenty pieśni „In Good Old Colony Times” i „Gaudeamus Igitur”, a także początek poematu „Als Kaiser Rotbart lobesam” oraz Marsylianki.
- Paradoksalnie tę sytuację przewidział sam Helmuth Karl Bernhard von Moltke: na jednym z nagrań mówi „Ten najnowszy wynalazek pana Edisona jest naprawdę zadziwiający. Dzięki fonografowi można jeszcze raz usłyszeć głos człowieka, który już leży w grobie” (źródło: www.cylinder.de) - przytacza słowa feldmarszałka Annemarie Franke. - Na cmentarzu w Krzyżowej zachowało się miejsce jego pochówku, ale niestety po II wojnie światowej sarkofag ze szczątkami zniknął w tajemniczy sposób. Dzisiaj, okazało się, że zachował się jego głos. Sławny feldmarszałek Helmuth Karl Bernhard von Moltke do nas przemówił.
