Świdnica: Prawnik radzi

1. Uprawnienia współwłaściciela

Owdowiałem 2 lata temu. Moja żona testamentem zapisała swoją część swojemu synowi. Syn żony, a mój pasierb jest zameldowany w innym mieście ale przebywa w moim mieszkaniu (własnościowe, pasierb nabył prawa jako współwłaściciel gdyż sprawa o prawo własności się odbyła) 2-4 razy do roku po 2 do 3 miesiące. Nie partycypuje w kosztach i nie melduje się czasowo. Czy prawo własności na drodze dziedziczenia na podstawie testamentu upoważnia mojego pasierba do zamieszkiwania i korzystania z części mieszkania? Uważam że prawo własności, a prawo korzystania z tej własności to dwie różne rzeczy. M.K.

Niestety, nie ma Pan racji. Własność jest bowiem najszerszą formą prawa rzeczowego, która upoważnia właściciela właśnie do korzystania z rzeczy i rozporządzania nią z wyłączeniem innych osób. I nie ma w tym miejscu znaczenia, w jaki sposób doszło do nabycia własności. Należy jednak zauważyć, że w opisanej przez Pana sytuacji mamy do czynienia ze współwłasnością, a więc z tą odmianą prawa własności, w której własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom. Wydaje się, że udziały w przedmiotowej współwłasności mieszkania są równe tak po stronie Pana jak i pasierba. W świetle przepisów powszechnie obowiązującego prawa dotyczącego współwłasności, każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Wydatki i ciężary związane z utrzymaniem wspomnianego mieszkania współwłaściciele ponoszą odpowiednio do wielkości ich udziałów we współwłasności. Zatem Panu jako współwłaścicielowi ponoszącemu koszty w pełnej wysokości służy roszczenie o zapłatę (o refundację) w stosunku do pasierba. Poza tym, warto zauważyć, że każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności, np. poprzez podział rzeczy (mieszkania), a jeśli okazałoby się to niemożliwe, np. poprzez sądowe przyznanie własności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałego. Kwestia niedopełniania przez pasierba obowiązku meldunkowego na pobyt czasowy w przedmiotowym mieszkaniu nie ma natomiast znaczenia dla jego uprawnień z tytułu prawa własności do tego mieszkania. Należy bowiem pamiętać, że zameldowanie w określonym lokalu służy wyłącznie celom ewidencyjnym i ma na celu jedynie potwierdzenie faktu pobytu w tym lokalu. Niemniej, zgodnie z treścią art. 147 § 1 Kodeksu wykroczeń, kto nie dopełnia ciążącego na nim obowiązku meldunkowego, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany.

2.Uprawnienia kontrolera biletów

Czy kontroler biletów w autobusach MZK Jelenia Góra ma prawo wylegitymować i zatrzymać mnie w autobusie do czasu wypisania mandatu? Przecież jest to zwykłe ograniczenie wolności, do czego prawo ma Policja i zdaje się od jakiegoś czasu Straż Miejska. Czy kontroler ma prawo wylegitymować mnie? A gdybym próbował wyjść z autobusu w trakcie wypisywania mandatu, to czy kontroler ma prawo użyć siły? Co mogę zrobić, jeśli takie czynności ze strony kontrolerów są niezgodne z prawem? Jeżeli w takiej sytuacji wezwę na miejsce Policję, to czy grożą mi jakieś dodatkowe konsekwencje? – Piotr Król

Niezależnie od jakichkolwiek zapisów regulaminów przewozowych poszczególnych przewoźników, przepisy ustawy z dnia 15.11.1984 r. Prawo przewozowe (Dz.U. 2000, nr 50, poz. 601) stanowią normy powszechnie obowiązujące, nadrzędne wobec tychże regulaminów. Na podstawie przepisów wskazanej ustawy przewoźnik lub osoba przez niego upoważniona ma prawo żądać okazania dokumentu umożliwiającego stwierdzenie tożsamości podróżnego w razie odmowy zapłacenia przez niego należności za przejazd. Ponadto, w razie odmowy zapłacenia należności i niemożności ustalenia tożsamości podróżnego, przewoźnik lub osoba przez niego upoważniona ma prawo zwrócić się do funkcjonariusza Policji i innych organów porządkowych, które mają, zgodnie z przepisami prawa, uprawnienia do ustalania tożsamości osób, o podjęcie czynności zmierzających do ustalenia tożsamości podróżnego. Natomiast, w razie uzasadnionego podejrzenia, że dokument przewozu albo dokument uprawniający do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego jest podrobiony lub przerobiony – przewoźnik lub osoba przez niego upoważniona ma prawo zatrzymać dokument za pokwitowaniem oraz przesłać go prokuratorowi lub Policji, z powiadomieniem wystawcy dokumentu. Powołane przepisy wskazanej ustawy nie regulują z kolei możliwości zatrzymania pasażera w pojeździe przez kontrolera w celu zakończenia kontroli. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz przyjmowaną powszechnie na tej podstawie wykładnią przepisów obowiązującego w tym przedmiocie prawa, kontroler nie ma uprawnień do podejmowania innych działań poza ustawowymi, mających na celu ustalenie tożsamości podróżnego, w szczególności nie może uniemożliwić pasażerowi opuszczenia pojazdu. „Postanowienie regulaminu przewozu osób i bagażu upoważniające kontrolera do udaremnienia próby opuszczenia pojazdu pasażerowi, który to kontroler nie jest ani funkcjonariuszem Policji, ani innym organem porządkowym, mającym ustawowe prawo do zatrzymania podróżnego, narusza art. 41 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 33a Prawa przewozowego” (por.: wyrok NSA z dnia 19.01.2005 r., sygn. akt OSK 790/04).

Mariusz Gierus – prawnik

Pytania z dopiskiem „Prawnik radzi” prosimy wysyłać WYŁĄCZNIE na adres redakcji lub elektronicznie, na adres: prawnik@jelonka.com