Po wojnie w naszym mieście osiedliło się dwoje powstańców, którzy spędzili tu resztę życia i w Strzegomiu są pochowani.
Roman Jakubik „Jowisz”, „Roman” był żołnierzem 101. kompanii saperów w batalionie AK „Gozdawa”. Urodził się 17 czerwca 1925 r. w Warszawie jako syn Józefa i Marii. Przed wybuchem powstania mieszkał na warszawskim Nowym Mieście przy ul. Przyrynek. Z zawodu był ślusarzem. Podczas okupacji pracował w Polskich Zakładach Philipsa przy ul. Karolkowej wspólnie z Władysławem Drożdżykiem, z którym później podczas powstania walczył w jednym plutonie. Jeszcze przed wojną był harcerzem, natomiast podczas okupacji działał w podziemiu i czynnie włączył się w działalność konspiracyjną (Okręg Warszawski Armii Krajowej, Referat Saperów „XII-S”, I Batalion Saperów, 101. kompania saperów).
W Powstaniu Warszawskim jako saper „Jowisz”, „Roman” brał udział w walkach na Starym Mieście, a następnie w Śródmieściu (Zgrupowanie AK „Kuba-Sosna”, batalion „Gozdawa” (batalion im. Stefana Czarnieckiego), 101. kompania saperów, pluton por. Wiesława Czajkowskiego „Tena”, następnie w batalionie saperów Okręgu Warszawskiego AK). Miejscem postoju jego oddziału była m.in. ul. Kościelna 6 oraz Widok 12. 9 sierpnia 1944 r. został ranny. Razem z nim w plutonie por. „Tena” znalazła się także jego starsza siostra Zdzisława Jakubik – sanitariuszka „Zdzicha”, „Mała” (ur. 6.02.1922 r. w Warszawie, po mężu Trznadel; po upadku powstania trafiła do obozu przejściowego w Pruszkowie, skąd udało jej się uciec. Po wojnie zamieszkała w Sanoku, gdzie zmarła 9.05.2010 r.; pochowana na Cmentarzu Centralnym przy ul. Rymanowskiej w Sanoku - sekt. 8, dzielnica 1, rz. 18, m. 17).
Podczas Powstania Warszawskiego w oddziale rodzeństwa Jakubików walczyli m.in.: ppor. „Grad” (Józef Draguła), por. „Biały” (Jan Szewczyk), sierż. „Bednarski” (Józef Czapla), ppor. „Pawian” (Edward Kluszczyński), plut. pchor. „Jerzy” (Eugeniusz Górski), st. saper „Mały” (Władysław Drożdżyk), st. saper „Sten” (Tadeusz Czajkowski), trzech braci: saper „Beczka” (Aleksander Bednarczyk), saper „Skrzypek”, saper „Zdzisiek”, „Stanisław” (Zdzisław Bednarczyk), saper „Dzim” (Janusz Kosmalski), sanitariuszka „Stefa”, „Zofia” (Stefania Kostrzewa), sanitariuszka „Alicja” (Halina Draguła).
Po upadku powstania trafił do obozu jenieckiego w Fallingbostel w Dolnej Saksonii (Stalag XI B, nr jeniecki 140591). 28.09.1946 r. powrócił z Niemiec do Warszawy, z której wyjechał na Ziemie Zachodnie.
Roman Jakubik zamieszkał w Strzegomiu przy ul. Zjednoczenia 1/1 (obecnie ul. Kasztelańska). Pracował w strzegomskim ZREMB-ie (pierwotnie Fabryka Maszyn Rolniczych i Odlewnia Żelaza „Plon”, od 1968 r. Zakłady Mechanizacji Budownictwa ZREMB). Żonaty z Zofią Jakubik (ur. 19.10.1928 r., zm. 22.06.2004 r.), z którą mieli troje dzieci: córka Krystyna (wyjechała do Katowic) oraz synowie Jerzy i Marian. Zmarł 28 kwietnia 1987 r., pochowany razem z żoną Zofią na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Świdnickiej w Strzegomiu (sekt. 5, gr. 5).
Janina Piotrkowska „Żena” brała udział w Powstaniu Warszawskim jako łączniczka w 102. kompanii batalionu AK „Bończa” (dowódcą kompanii był ppor. Zdzisław Mayzner „Mierosławski”). Urodziła się 24 czerwca 1924 r. w Warszawie jako córka Grzegorza i Julii (Julia Duk, ur. 25.10.1896 r., zm. 1.02.1976 r., pochowana wraz z córką w Strzegomiu). Od 7 marca 1943 r. czynnie brała udział w ruchu oporu w drużynie sierż. „Cichego” (Zdzisław Wytrychowski „Cichy”, „Twardowski”) w 102. kompanii batalionu „Bończa”.
Podczas powstania była gospodynią punktu konspiracyjnego na pl. Mirowskim 10. W dniu wybuchu powstania (1 sierpnia 1944 r.) brała udział wraz ze swoją drużyną w napadzie na samochody Gestapo. Była łączniczką drużyny „Cichego”, w składzie której byli: strz. „Janusz” (Janusz Solnikowski, poległ 8 sierpnia na ul. Freta), strz. „Ryś” (Ryszard Lotko, we wrześniu 1944 r. został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Mauthausen, gdzie 23.12.1944 r. zmarł), strz. „Ryszard” (Ryszard Gadziński) oraz kpr. pchor. „Bolek” (Bolesław Filipiak). Do końca sierpnia miejscem postoju jej oddziału była ul. Elektoralna 2. Po upadku Woli wycofała się na Starówkę. Na początku września 1944 r. została wywieziona wraz z ludnością cywilną do obozu przejściowego w Pruszkowie, ponieważ była w ciąży. Stamtąd została wywieziona do Secymina k. Zakroczymia.
Po wojnie Janina Piotrkowska zamieszkała w Strzegomiu przy ul. Bohaterów Getta 17/19B m. 6. Z zawodu była nauczycielką. Miała córkę Marię (Maria Piotrkowska-Michalczyk). Zmarła 11 marca 1992 r., pochowana w grobie rodzinnym na Cmentarzu Komunalnym przy ul. Świdnickiej w Strzegomiu (sekt. 1, rz. 23, gr. 9).
Bazyli Maliniak, Jarosław Maliniak
Artykuł napisany na podstawie następujących źródeł i literatury: Archiwum Akt Nowych, Akta Romualda Śreniawy Szypiowskiego: Jakubik Roman szer. „Jowisz”, Piotrkowska Janina „Żena”; Muzeum Powstania Warszawskiego, nr akc. P/4171: Wykaz żołnierzy Plutonu Saperów por. „Ten”; Archiwum Biura Informacji i Poszukiwań Zarządu Głównego PCK w Warszawie, Kartoteka Ogólna (Jakubik Roman); Z. Wróblewski, Pod komendą „Gozdawy” 1 VIII – 4 X 1944, Warszawa 1989, s. 239; Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego (dalej WIEPW), t. 5, Warszawa 2002, s. 242 (Jakubik Roman); WIEPW, t. 6, Warszawa 2004, s. 326 (błędnie jako Piotrowska Janina „Żenia”), s. 597 (Trznadel „Zdzisława”, „Mała”, z d. Jakubik); Batalion „Bończa”: relacje z walk w powstaniu Warszawskim na Starówce, Powiślu i Śródmieściu, oprac., wybór i wstęp A. Rumianek, Gdańsk-Warszawa 2010, s. 401 oraz tabl. XXXIV; https://e-spdp.pl/gmina_strzegom
