Doświadczając ekstremalnych zjawisk pogodowych takich jak ulewy, gwałtowne burze, huragany a nawet trąby powietrze, czy też przedłużające się okresy upałów, uświadamiamy sobie, że zmiany klimatyczne są faktem, a skutki tych zmian w zdecydowanej większości są dla mieszkańców miast niekorzystne. Nieustannie słyszymy o konieczności oszczędzania wody i rezygnowania z podlewania ogródków przydomowych i trawników. Zalane ulice po deszczach nawalnych utrudniają jazdę samochodem. Z niepokojem śledzimy informacji o podtopionych piwnicach, zerwanych dachach, powalonych drzewach.
Klimatolodzy nie pozostawiają złudzeń: zmiany klimatu następują i będą się pogłębiać a ich objawy będą coraz intensywniejsze, jeżeli ludzkość nie podejmie solidarnych wysiłków, aby przeciwdziałać się ich pogłębianiu.
Zmiany klimatu mają wpływ na większość elementów funkcjonowania miasta. Dlatego musimy podejmować działania, aby dostosować do nich takie sektory jak mieszkalnictwo, zdrowie, gospodarkę wodną, komunikację, gospodarkę przestrzenną, energetykę, opiekę społeczną, całe ekosystemy.
Narzędziem do koordynowania lokalnych działań i przedsięwzięć adaptacyjnych, a także zmniejszających negatywną presję na klimat, podejmowanych przez miasto i innych partnerów, ma być opracowany przez Gminę Miasto Świdnica Miejski Plan adaptacji do zmian klimatu (MPA), zawierający ocenę podatności miasta na poszczególne czynniki klimatyczne, analizę ryzyka, a także propozycje grup działań adaptacyjnych, których celem jest zapewnienie mieszkańcom komfortu życia i bezpieczeństwa, również w warunkach zmieniającego się klimatu.
Przykładowo, podniesienie stopnia bezpieczeństwa powodziowego, również w zakresie tzw. powodzi opadowych, będzie wymagać odpowiednio ukierunkowanej rewitalizacji istniejących zbiorników i cieków wodnych, budowę zbiorników retencyjnych w lokalizacjach zagrożonych podtopieniami, np. z powodu braku lub niewystarczającej przepustowości kanalizacji deszczowej, a także konsekwentnej realizacji projektu rozdziału kanalizacji ogólnospławnej. Pożądane jest umieszczanie różnorodnych elementów zielono-niebieskiej infrastruktury w przestrzeniach publicznych, na terenach osiedli mieszkaniowych wielo- i jedno- rodzinnych. Warte upowszedniania są przydomowe pojemniki do gromadzenia i wykorzystania wód deszczowych do podlewania rabat i trawników.
Podniesienie odporności Świdnicy na długotrwałe okresy bezopadowe (susze), dni upalne i gorące wiąże się niewątpliwie z zapewnieniem odpowiedniego komfortu cieplnego mieszkańcom. Główną rolę odgrywają tutaj tereny zieleni. Dlatego w MPA wskazuje się na konieczność kontynuacji i rozwijania realizowanego od lat programu rewitalizacji parków w Świdnicy. Szczególną rolę przypisano skwerom śródmiejskim, zieleni przyulicznej oraz zielonej rewitalizacji podwórek. Zadrzewione skwery, a szczególnie te wyposażone w fontanny, nie tylko przynoszą ochłodę, ale pełnią funkcję integracyjną. To ulubione miejsca spotkań dla osób starszych czy matek z dziećmi.
Ekstremalne zjawiska pogodowe są niezwykle uciążliwe dla mieszkańców z tzw. grup wrażliwych. Np. w okresie upałów osoby starsze, z problemami kardiologicznymi, powinny pozostawać w domu. Wówczas wymagają pomocy przy załatwianiu bieżących spraw. Z tego względu w MPA zwrócono uwagę na wzmocnienie systemowej opieki nad takimi osobami a także budowę systemu wsparcia doraźnego w sytuacji zagrożenia.
Chodzi bowiem o to, aby patrzeć na proces adaptacji do zmian klimatycznych Świdnicy jak na szansę na lepsze, wspólne ze wszystkimi mieszkańcami urządzenie miasta, które w coraz wyższym stopniu powinno być miastem odpornym na skutki zmian klimatu, oszczędnym i efektywnym, wygodnym do życia, pełnym zieleni, z łatwym dostępem do usług i efektywnym, neutralnym klimatycznie transportem, energetycznie samowystarczalnym, dobrze wykorzystującym swoje szanse rozwojowe i atrakcyjne dla przedsiębiorstw zielonej gospodarki.
Jednocześnie ma to być miasto podejmujące działania w kierunku zmniejszenia presji na pogłębianie się zmian klimatycznych i dążące do osiągnięcia neutralności klimatycznej najpóźniej do 2050 r.
Dlatego w MPA wymieniono grupy działań, które mają na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych: np. działania związane z budową niezależności energetycznej miasta poprzez promowanie i rozwój rozproszonych źródeł energii, w tym ze źródeł odnawialnych oraz jej dystrybucję poprzez lokalną sieć elektroenergetyczną, wspieranie źródeł energii wykorzystujących lokalne zasoby, likwidację tradycyjnych, nieefektywnych systemów grzewczych i zastąpienie ich ciepłem systemowym, modernizację energetyczną budynków użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych, modernizację systemów oświetlenia ulicznego, promowanie świadomego zarządzania energią w gospodarstwach domowych. Duże znaczenie dla obniżenia emisji gazów cieplarniany będzie miał rozwój zrównoważonych form transportu (dróg rowerowych, stref pieszych, elektrycznych rowerów i hulajnóg, autobusów elektrycznych, w tym zasilanych energią wytwarzaną bez emisyjnie w ogniwach wodorowych). Wśród działań uzupełniających wymieniono zielone przystanki, system parkingów P&B i inne działania, których celem będzie usprawnienie rozwiązań komunikacyjnych w mieście przyczyniających się redukcji emisji CO2.
Wdrożenia MPA oraz ograniczanie presji na klimat wymaga świadomego udziału wielu instytucji, w tym jednostek Gminy Miasto Świdnica, spółek komunalnych i innych podmiotów gospodarczych oraz organizacji społecznych. Szczególną rolę w tym procesie przypisano mieszkańcom Świdnicy, którzy mogą mieć w nim udział dokonując odpowiednich wyborów: ograniczając konsumpcję (np. poprzez wybór trwałych sprzętów), zapobiegając marnotrawstwu żywności, wybierając ekologiczne środki transportu i ekologiczny sposób ogrzewania. Te wybory wpływają na rozwój niskoemisyjnych gałęzi przemysłu, a nie branż, które mają negatywny wpływ na środowisko i klimat.
Celem konsultacji społecznych MPA jest umożliwienie różnym podmiotom oraz mieszkańcom miasta do zapoznania się z planowanymi działaniami i wyrażenia własnych uwag oraz sugestii co do ostatecznego kształtu przyjętych rozwiązań.
