Odznaczenia dokonał Jerzy Orabczuk, Prezes Koła Związku Sybiraków Ziemi Strzegomskiej w obecności ks. Prałata Marka Babuśki.
Odznaczenie nadane przez Związek Sybiraków Ziemi Strzegomskiej było aktem dziękczynnym za rzeźbę " Macierzyństwo", która powstała podczas pleneru rzeźbiarskiego w 2009 r. Inspiracją do powstania rzeźby była żona rzeźbiarza. Uchwycona okiem artysty chwila macierzyństwa zastygła w kamieniu. Może właśnie dlatego jej bardzo osobisty przekaz delikatnie porusza wnętrze obserwatora. Od 2009 r. rzeźba stała przed Urzędem Miejskim w Strzegomiu.
Jerzy Orabczuk, urzeczony jej przesłaniem zapragnął, by właśnie ta rzeźba stała się kamiennym uosobieniem " Bezimiennej Matki Sybiraczki". Tak też się stało w 2010 r., kiedy to Uchwałą Rady Miejskiej 14/10 z dn. 10 marca wyrażono zgodę na wzniesienie pomnika upamiętniającego masową deportację ludności z Kresów Wschodnich.
Na postumencie pomnika zamontowano tablicę o treści: " Jeśli zapomnę o nich, Ty Boże na niebie zapomnij o mnie". To dla was Bezimienne Polskie Matki Sybiraczki". Rzeźba stanęła na skwerze przy ul. Św. Anny, otrzymując nową nazwę" Bezimiennej Matki Sybiraczki". 6 maja 2010 r. władze samorządowe dokonały uroczystego odsłonięcia pomnika, który poświęcił Jego Ekscelencja ks. Biskup Świdnicki Ignacy Dec w towarzystwie ks. Prałata Marka Babuśki. 2 lutego 2012 r. Uchwałą Rady Miejskiej nadano nazwę miejscu, na którym stoi pomnik -Skwer Sybiraków. To doniosłe wydarzenie, zaprojektowane przez władze samorządowe na czele ze Zbigniewem Suchytą, Burmistrzem Strzegomia i Tadeuszem Wasyliszynem, Przewodniczącym Rady Miejskiej upamiętniono uroczystością odsłonięcia tablicy pamiątkowej w dniu 15 kwietnia 2012r.
Społeczność szkolna z Publicznej Szkoły Podstawowej nr 4 w Strzegomiu przejęła jak pałeczkę sztafety pamięci - opiekę nad skwerem i pomnikiem.
I tak rozpoczęło się nowe życie rzeźby, która ma już swoją historię. Zawarty w niej bardzo osobisty przekaz stał się przekazem społecznym, wołaniem o utrwalenie pamięci teraz już wielu bezimiennych matek, które jeżeli przeżyły fizycznie katorgę wschodu, będą w tym pomniku mieć swój wieczny zapis pamięci. A jeśli odeszły z tego świata, młodzież o nich nie zapomni. Tak Strzegom zapisuje swoją historię w kamieniu. A co o odznaczeniu i o nowym przekazie rzeźby mówi sam autor?
- Jest to dla mnie ogromne wyróżnienie i zaufanie do tego, co robię. Powinniśmy się włączać w nurt życia społecznego. Myślę, że taka jest nasza powinność rzeźbiarska. Jeżeli rzeźba odzwierciedla życie Matek Polek na Syberii to ja osobiście bardzo się cieszę. Jeżeli te matki, które przetrwały Syberię miały tak silny przekaz dla następnych pokoleń, że one go utrwalają w sztuce to moja rzeźba tym samym otrzymała drugie życie. Problem Syberii dotyka również mnie osobiście, ponieważ na Syberii był mój dziadek. Doświadczenia i wspomnienia moich dziadków to mądrość mojego pokolenia - mówi Stanisław Cukier.
Niewielu już pozostało z tych, kto przeżył i pamięta. Jednym z nich jest nieutrudzenie działający i znaczący ślady pamięci w Strzegomiu Jerzy Orabczuk.
- Ideą postawienia pomnika chciałem upamiętnić mękę narodu polskiego, który przeżył piekło na "nieludzkiej ziemi". Niech to będzie symbol dla potomnych. Zaś Pana Stanisława Cukra pragnąłem uhonorować Krzyżem Obrońców Kresów Wschodnich za jego dzieło - symbol ponadczasowego macierzyństwa, w którym zawiera się również macierzyństwo Kobiet Sybiru. To one ochroniły od mrozu i śmierci wiele dzieci - czasami poświęcając swoje życie. Ten pomnik przedstawia, to czego ich pozbawiono - opowiada.
