Kiedy można składać protesty wyborcze? Jeśli wiemy, że ktoś dopuścił się przestępstwa przeciwko wyborom lub naruszył przepisy ordynacji dotyczące głosowania, ustalenia wyników głosowania lub wyników wyborów.
Przestępstwa przeciwko wyborom i referendum zagrożone karą do 3 lat więzienia to według kodeksu karnego:
* sporządzenie listy kandydujących lub głosujących z pominięciem uprawnionych lub wpisaniem nieuprawnionych,
* używanie podstępu celem nieprawidłowego sporządzenia listy wyborczej,
* uszkadzanie, ukrywanie, przerabianie lub podrabianie protokołów lub innych dokumentów wyborczych,
* dopuszczenie do nadużycia przy przyjmowaniu lub obliczaniu głosów,
* dopuszczenie się nadużycia w sporządzaniu list z podpisami obywateli zgłaszających kandydatów w wyborach,
Do 5 lat za kratami może spędzić ten, kto przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem przeszkadza:
* odbyciu zgromadzenia poprzedzającego głosowanie,
* swobodnemu wykonywaniu prawa do kandydowania lub głosowania,
* głosowaniu lub obliczaniu głosów,
* sporządzaniu protokołów lub innych dokumentów wyborczych.
A także ten, kto wywiera wpływ na sposób głosowania osoby uprawnionej albo zmusza ją do głosowania lub powstrzymuje od głosowania. Jak również ten, kto będąc uprawniony do głosowania, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo takiej korzyści żąda za głosowanie w określony sposób. Tej samej karze podlega, kto udziela korzyści majątkowej lub osobistej osobie uprawnionej do głosowania, aby skłonić ją do głosowania w określony sposób lub za głosowanie w określony sposób. Jeśli sąd określi dany przypadek jako sprawę mniejszej wagi, przestępstwo wyborcze jest zagrożone karą do 2 lat więzienia.
Protest wyborczy wnosi się na piśmie do właściwego sądu okręgowego. A sąd rozpoznaje protesty w ciągu 30 dni po upływie terminu do wnoszenia protestów. W posiedzeniu udział biorą trzej sędziowie, a także zainteresowani, komisarz wyborczy i przewodniczący właściwych komisji wyborczych.
Sąd może zdecydować, że wybory były nieważne. Wtedy stwierdza wygaśnięcie mandatów oraz postanawia o przeprowadzeniu wyborów ponownych. Oczywiście od takiego postanowienia można się odwołać.
Nie zawsze jednak trzeba ponownie przeprowadzać wybory. - Sąd może nakazać ponowne ustalenie wyników wyborów, czyli ponowne przeliczenie głosów – mówi Emilia Dorsz, dyrektor wałbrzyskiej delegatury Krajowego Biura Wyborczego.
